Cumhuriyet tarihimizin hemen öncesinde yaşadığımız toprakların ilk Mermer İşleme Fabrikasıın kurulduğunu bir önceki Mermer Uygulamalarına Genel Bakış isimli yazıda belirtmiştim. 1912 yılında Marmara bölgesine de ismini veren mermer anlamına da gelen Marmara Adasında kurulan bu fabrikanın İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri tarafından çekilmiş kısada olsa bir belgesel filmi mevcut.
Buhar gücünden yararlanılarak elde edilen kuvveti çoklu katrak yardımı ile mermer kesme işleminin o zamanalar suyla değil, kumla yapıldığını öğreniyoruz. Kesici metal yüzeye dökülen kum elmas vazifesi gördüğünden hem daha çabuk kesiyor hem de kesiciyi daha az köreltiyormuş. Bloklama uygulaması biten mermer tamamen insan gücüyle vagonlara yüklenip fabrikanın içinden limana kadar olan demir yoluyla gemilere yüklenirmiş. Vakti zamanında sadece Marmara Adasında çıkarılan mermer değil, dışarıdan da kesilmesi ya da plakalanması için mermer getirirlermiş. Bölgede özellikle Saraylar Beldesinde yaklaşık 3000 yıldan beri çıkarılan çizgili Marmara Mermerinin en azından cumhuriyet öncesi yakın tarihindeki kesme uygulaması bu şekilde.
